15.03.2025
İstanbul - 25 °C
Kırık ayak bileği, ayak bileği eklemini oluşturan kemiklerin bir ya da daha fazlasının kırıldığını ifade eder. Kırık bir ayak bileği, tek bir kemikteki yani tel malleol kırığı gibi basit bir kırıktan, yürümenizi engel olacak kadar birçok çatlağa kadar uzanabilir. Ayak bileğinizi zorlayan bu durum yük binmemesini gerektirir. Aynı zamanda birkaç ay boyunca kilo almamanız ve ayağa yük bindirmemeniz de gerekir. Epikondil ise dirsekte yaşana kırıklardır.
Reklam Alanı
Tenisçi dirseği olarak da bilinen lateral epikondilit dirseğin dış kısmından başlayarak el bileğine ve parmaklara kadar hareket veren kasların tekrarlayan yüklenmeler sonucunda gelişen bir hastalıktır. Her iki durumda da tek malleol veya epikondil kırığı cerrahi tedavisi gerektiren durumlar yaşanabilir. Ayak bileğinde kemikler ne kadar çok kırılırsa, ayak bileği o kadar dengesizlik yaşar. Hasar görmüş bağlar da karşılaşılabilir. Ayak bileği bağlarının temel görevi ayak bileği kemiklerini ve eklemlerini yerinde tutmaktır. Ayak bileği kırıkları her yaşta yaşanan durumlardır.
Oldukça sık karşılaşılan ayak bileği kırıkları tek malleol ya da birden fazla kemik kırılması olarak yaşanabilir. Ayak bileği kırığının nedenleri aşağıdaki gibidir.
Bileğinizi bükmeni ya da döndürmeniz,
Açma ya da düşme durumları yaşanması,
Bir araba kazası sırasında ortaya çıkan etkiler, ayak bileği kırıklarına neden olabilir.
Reklam Alanı
Bazı durumlarda şiddetli bir ayak bileği burkulması kırılmış bir ayak bileği ile aynı hisleri yaşatabilir. Her ayak bileği yaralanması mutlaka bir uzman tarafından değerlendirilmelidir. Kırık bir ayak bileğinin belirtileri genellikle şişme, morarma, ani ve şiddetli ağrı, bileğin hassaslaşması, yaralanan ayağa ağırlık konulamaması, özellikle ayak bileği eklemi çıkık ise deformite olması gibi durumlarla kendini gösterir.
Tek malleol kemiği kırığı belirtileri, ilk muayenede bağ/tendon yaralanması benzeri belirtiler gösterir. Bu sebeple de kırık tanısı koyabilmek için Röntgen grafileri ile görüntüleme yapılması şarttır. Doktorun ihtiyaç görmesi halinde farklı tetkiklere başvurması da mümkündür. Bunlardan biri de kırığın 3 boyutlu görülmesi ve çevre yumuşak dokuların incelenmesi için bilgisayarlı tomografidir. Ayak bileği kırığı şüphesi daha ağır basıyorsa, ayağın kısa süre içinde hareketsiz hâle getirilmesi gerekir. Bu süre içinde eklemdeki dokuların durumu incelenir ve hasta için en uygun tedavi yöntemi seçilir.
Ayak bileğinin stabil olduğu hallerde ameliyata ihtiyaç duyulmayabilir. Bu da kırık kemiğin yerinde olmadığı ya da neredeyse yerinden çıktığını ifade eder. Ayak bileğinin stabil olup olmadığını anlamak için stres röntgenine başvurulabilir. Tedavi çeşidi kemiğin nereden kırıldığına bağlı olarak değişir. İyileşme sürecinde kırığı korumak için birkaç farklı yönteme başvurulur.
Yüksek tenis ayakkabısı yönteminden kısa bacak alçıya kadar pek çok yöntem tercih edilebilir. Kırık parçalarının iyileşme sürecinde yerinden çıkmadığını tespit etmek ve ayak bileği röntgenlerini çektirmek için belli aralıklarda doktor kontörlüne başvurulur.
Reklam Alanı
Kırığın yerinde olmadığı durumlarda ya da ayak bileğinin stabil olmaması halinde, kırığını ameliyatla tedavi edilmesi gerekir. Tek malleol kırığı cerrahi tedavisi ilk olarak kırıkların normal olması gereken yerlere yeniden konumlandırılması ile başlar. Kırıklar kemiğin dış yüzeyine tutturulmuş özel vidalar ve metal plakalar ile birleştirilir. Bazı hastalarda kırık parçalar iyileşirken bir arada durmaları için kemiğin içindeki bir vida ya da çubuktan yardım alınır.
Tek malleol kırığı ve çoklu kırıklar hastanın yaşına, cinsiyetine, kırığın durumune ve tendon/bağ zedelenmesinin olup olmamasına bağlı olarak değişiklik gösterir. Ayak bileği kırığında alçılama ya da cerrahi ile tedavi edilmesine bakılmaksızın tedaviden sonra rehabilitasyon süreci gerektirir. Rehabilitasyon süresince yapılması gereken egzersizler ve dokuların egzersizlere cevap verme hızı da hastadan hastaya farklılık gösterir. Ancak, genellikle alçılama tedavilerinde 2-3 ay içerisinde sonuç alınabilir. Tek malleol kırığı cerrahi tedavisi sonrası iyileşme 4, 5 ay kadar sürebilir. Ayak bileği kırığının iyileşmesini etkileyen başlıca faktörler ise aşağıdaki gibi sıralanabilir.
Reklam Alanı
Kırık dirsek ve bilek ekleminin hareket etmesine engel olmak için yaralı ön kolun altına üçgen kol askısı yerleştirilir. Hastanın boynunun arkasına üçgenin iki ucu düğümlenir. Hastanın hareket etmesini engel olmak için, geniş bir bandaj yardımıyla gövdeye bağlamak gerekir.Dirsek kemiği ya da epikondil kırığı tespitinde ön kolun altına 2 şerit yerleştirilir.
Yumuşak madde yardımı ile desteklenen sert tespit malzemelerinden biri parmak diplerinden dirseğe kadar içe konarak tespit edilir. Diğeri ise elin dış yüzünden dirseğe gelecek şekilde dışa konduktan sonra tespit gerçekleşir. Önceden yerleştirilen şeritlerle bağlanır, fazla sılmaz. Dirsek eklemini tespit etmek için kol askısı takılması gerekir. Bilek kemiklerinde ya da el tarak kemiğinde, bir kol askısı ile yapılan tespit yeterli olur.
Epikondil kırıklar distal humerus kırıklarının hemen hemen %14’ünü oluşturur. Dirsek çevresi kırıklarının %11 ise epikondil kırıklarından oluşur. Epikondil kırığı erkeklerde daha sık görülür. En sık görülme yaşı ise 9 ila 14 aralığındadır. Epikondil kırığı genellikle kemiğin tam olarak ayrışmasına neden olan akut bir yaralanma sonrası ortaya çıkar. Darbeden dolayı dirseğin valgusa zorlanması sonucu yaralanma yaşanır. Epikondil kırıklarının dirsek çıkığına büyük oranda eşlik ettiği bilinmektedir. Medial epikondil kırıklarının tedavisi ile ilgili çeşitli fikirler vardır. Açık kırıklar ve dirsek eklem içine inkarserasyon yaşanması halinde Epikondil kırığı cerrahi tedavisi uygulanır. Bununla yanında dirsekte valgus instabiltesi ve ulnar sinir disfonksiyonu varsa cerrahi ile neticelenir. Tüm kırıklar genel anestezi altında ameliyat edilir. Medial yaklaşımda kanamayı azaltmak için turnike kontrolünde operasyon gerçekleştirilir.
Reklam Alanı
Reklam Alanı