Ebola Virüsü Nedir?
Ebola virüsü, genellikle ölümcül seyreden ve insanlara bulaştığında ciddi kanamalı ateşle ilerleyen bir viral enfeksiyondur. İlk kez 1976’da Sudan ve Kongo’da tanımlanmıştır. Adını da Kongo’daki Ebola Nehri'nden alır. Yüksek bulaşıcılık ve ölüm oranıyla tanınır.
Ebola Nasıl Bulaşır?
Virüs, doğrudan temas yoluyla bulaşır. Özellikle enfekte kişinin vücut sıvılarıyla temas en önemli risk faktörüdür.
- Enfekte kişinin kanı, tükürüğü, idrarı, teri, dışkısı ve meni ile temas
- Enfekte cesetlerle temas
- Virüs taşıyan hayvanlarla (özellikle maymunlar, yarasalar) temas
- Kontamine olmuş iğneler veya tıbbi ekipmanlar
- Sağlık çalışanlarında korumasız müdahale sonucu
Ebola Virüsü Belirtileri Nelerdir?
Belirtiler genellikle virüsle temastan 2-21 gün sonra ortaya çıkar. Başlangıçta grip benzeri şikâyetler görülür, hızla ağırlaşabilir.
- Ani başlayan yüksek ateş
- Şiddetli baş ağrısı
- Kas ve eklem ağrıları
- Halsizlik, aşırı yorgunluk
- Mide bulantısı, kusma ve ishal
- Deri döküntüleri
- Karaciğer ve böbrek fonksiyonlarında bozulma
- Vücut içi ve dışı kanamalar (burun, diş eti, idrar vb.)
- Şok ve çoklu organ yetmezliği
Ebola Tanısı Nasıl Konur?
Erken tanı koymak, hastalığın yayılmasını önlemek için kritiktir. Klinik tabloya ek olarak laboratuvar testleri gerekir.
- Kan testleri (PCR – polimeraz zincir reaksiyonu ile viral RNA tespiti)
- ELISA testleri (antijen/antikor)
- Virüs kültürü (sadece özel yüksek güvenlikli laboratuvarlarda)
- Klinik semptomlar ve temas öyküsü birlikte değerlendirilir
Ebola Virüsü Nasıl Tedavi Edilir?
Kesin bir tedavisi yoktur, ancak destekleyici tedavi ile ölüm oranı düşürülebilir. Erken müdahale çok kritik.
- Damardan sıvı ve elektrolit takviyesi
- Oksijen desteği
- Kan basıncının düzenlenmesi
- Sekonder enfeksiyonları önlemek için antibiyotik
- Deneysel antiviraller ve monoklonal antikor tedavileri
- İzolasyon ve sıkı hijyen önlemleri
Ebola Virüsünden Korunma Yolları
Ebola, ciddi salgınlara yol açabileceği için korunma yöntemleri bireysel ve toplumsal düzeyde uygulanmalıdır.
- Enfekte kişilerle temastan kaçınmak
- Eldiven, maske, gözlük gibi kişisel koruyucu ekipman kullanmak
- Sık sık el yıkamak ve dezenfektan kullanmak
- Salgın bölgelerine seyahat etmemek
- Hayvanlarla teması sınırlamak (özellikle maymun, yarasa)
- Ebola aşısı (özellikle risk bölgelerinde görevli sağlık personeline uygulanır)
- Vaka görülen yerlerde karantina ve temaslı takibi
Ebola Hangi Bölgelerde Görülür?
Virüs, özellikle Orta ve Batı Afrika’da salgınlara neden olur. 2014-2016 yılları arasında Batı Afrika’da 11 binden fazla can kaybına yol açmıştır.
- Gine
- Sierra Leone
- Liberya
- Demokratik Kongo Cumhuriyeti
- Nijerya (sınırlı salgın)
Ebola Virüsü Ölümcül Müdür?
Evet, hastalığın ölüm oranı çok yüksektir. Virüsün türüne göre %25 ile %90 arasında değişir. Destek tedavinin zamanlaması hayati önem taşır.
