Bel Fıtığı Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Seçenekleri

Bel Fıtığı Nedir?

Bel fıtığı, omurgayı oluşturan disklerin dış tabakasının zayıflayıp içteki jel kıvamındaki maddenin dışarı doğru taşmasıyla oluşan bir rahatsızlıktır. Bu dışarı çıkan doku sinirlere baskı yaparsa ağrı, uyuşma, kas güçsüzlüğü gibi belirtiler görülür. En sık L4-L5 ve L5-S1 omurlarında ortaya çıkar.

Bel Fıtığı Neden Olur?

Genellikle ani zorlanmalar veya uzun süreli yanlış duruş sonucu diskin yapısı bozulur.

• Ağır Yük Kaldırmak: Belden eğilerek yük kaldırmak diske baskı yapar.
• Uzun Süre Oturmak: Ofis çalışanlarında ve şoförlerde sık görülür.
• Fazla Kilo: Omurgaya binen yük arttıkça disklerin dayanıklılığı azalır.
• Ani Hareketler: Dönme, eğilme, zıplama gibi kontrolsüz hareketler riski artırır.
• Yaşlanma: Diskler zamanla elastikiyetini kaybeder, fıtık oluşumu kolaylaşır.
• Hareketsiz Yaşam: Bel kasları zayıfladıkça omurga desteği azalır.
• Sigara Kullanımı: Disklerin beslenmesini bozarak yapısını zayıflatır

Bel Fıtığı Belirtileri Nelerdir?

Bel fıtığı belirtileri diskin baskı yaptığı sinir bölgesine göre değişiklik gösterebilir.

• Belde ağrı ve sertlik
• Kalça, bacak ve ayaklara yayılan ağrı (siyatik)
• Uyuşma veya karıncalanma hissi
• Kas gücünde azalma
• Yürürken denge kaybı
• Öksürme veya hapşırma ile artan ağrı
• İleri vakalarda idrar ya da dışkı kontrolünde sorun (acil durum!)

Bel Fıtığı Nasıl Teşhis Edilir?

Tanı genellikle şikayetlerin değerlendirilmesi ve fizik muayene ile başlar. Netleştirmek için görüntüleme yöntemleri kullanılır.

• Fizik Muayene: Sinir sıkışması ve refleks kaybı değerlendirilir.
• MR Görüntüleme: Diskin ne kadar taştığı, hangi sinire baskı yaptığı net görülür.
• BT (Tomografi): MR çekilemeyen hastalarda tercih edilebilir.
• EMG (Sinir İletim Testi): Sinir hasarının derecesi belirlenir.
• Duyu ve Kas Gücü Testleri: Sinirsel etkilenim değerlendirilir.

Bel Fıtığı Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi, fıtığın şiddetine ve hastanın yaşam kalitesine etkisine göre şekillenir. Ameliyat genellikle son seçenektir.

• İstirahat ve Fizik Tedavi: Hafif vakalarda kasları güçlendirme ve esnetme programları uygulanır.
• Ağrı Kesici ve Kas Gevşetici İlaçlar: Akut dönemde semptomları hafifletir.
• Sıcak–Soğuk Uygulamalar: Kas spazmını azaltmak ve dolaşımı artırmak için kullanılır.
• Kortizon Enjeksiyonları: Şiddetli ağrıda sinir çevresine uygulanarak baskıyı azaltır.
• Ameliyat (Diskektomi): Sinire baskı yapan disk parçası çıkarılır. İnatçı, ilerleyen vakalarda düşünülür.
• Mikrocerrahi veya Endoskopik Teknikler: Daha az hasarla, hızlı iyileşme süreci sağlar.

Bel Fıtığı Nasıl Önlenir?

Bel fıtığından korunmak için omurga sağlığını koruyacak alışkanlıklar kazanmak gerekir.

• Belden değil dizden destek alarak yük kaldırmak
• Ergonomik çalışma ortamı oluşturmak
• Uzun süre aynı pozisyonda kalmamak
• Düzenli egzersiz yapmak (özellikle core bölgesi için)
• Yürüyüş, yüzme gibi omurgaya dost sporları tercih etmek
• Fazla kilolardan kurtulmak
• Sigara kullanmamak
• Aşırı sert yatak ya da çok yumuşak yataktan kaçınmak