Atelektazi Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Etkili Tedavi Seçenekleri

Atelektazi Nedir?

Atelektazi, akciğerin bir bölümünün veya tamamının çökmesi yani hava alamaz hâle gelmesidir. Bu durumda o bölgedeki hava kesecikleri (alveoller) sönerek gaz alışverişi durur. Ameliyat sonrası, tıkanıklıklar veya akciğere ait başka hastalıklarla gelişebilir.

Atelektazi Neden Olur?

• Mukus Tıkaçları: Ameliyat sonrası solunum yollarında biriken salgılar bronşları tıkayabilir.
• Tümörler: Bronşları daraltarak veya tamamen tıkayarak hava geçişini engeller.
• Yabancı Cisim: Özellikle çocuklarda soluk borusuna kaçan nesneler atelektaziye yol açabilir.
• Cerrahi Müdahale Sonrası: Akciğerlerin tam şişememesi sonucu hava kesecikleri çöker.
• Travma: Göğüs duvarı yaralanmaları akciğerin havasız kalmasına neden olabilir.
• Plevral Efüzyon: Akciğer zarları arasına sıvı dolarak akciğeri sıkıştırabilir.
• Pnömotoraks: Akciğerin dışından hava sızması ile çökmesine neden olur.
• Uzun Süreli Yatış: Yetersiz solunumla birlikte akciğerlerde hava değişimi azalır.

Atelektazi Belirtileri Nelerdir?

• Nefes Darlığı: Solunum yüzeyinin azalmasına bağlı olarak oksijen alımı düşer.
• Göğüs Ağrısı: Etkilenen bölgede batıcı ağrı hissedilebilir.
• Hızlı ve Yüzeysel Solunum: Vücut oksijen açığını telafi etmeye çalışır.
• Öksürük: Solunum yollarının tıkanıklığına karşı refleks olarak gelişir.
• Düşük Oksijen Düzeyi: Kandaki oksijen seviyesi azalabilir.
• Ateş: Enfeksiyon gelişirse vücut ısısı yükselebilir.
• Solunum Seslerinde Azalma: Etkilenen bölgede stetoskopla solunum sesi alınmaz.

Atelektazi Nasıl Teşhis Edilir?

• Fizik Muayene: Solunum hareketleri, sesler ve vurma sesleri değerlendirilir.
• Akciğer Grafisi: Röntgenle akciğerin çökme alanı belirlenir.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Atelektazinin nedeni ve yaygınlığı netleştirilir.
• Oksijen Satürasyonu Ölçümü: Kandaki oksijen düzeyi kontrol edilir.
• Bronkoskopi: Gerekirse doğrudan bronş içine girilerek tıkanıklık incelenir.

Atelektazi Nasıl Tedavi Edilir?

• Altta Yatan Nedenin Giderilmesi: Mukus, tümör veya yabancı cisim varsa ortadan kaldırılır.
• Oksijen Tedavisi: Düşen oksijen seviyesi desteklenir.
• Solunum Egzersizleri: Spirometre ile derin nefes alma çalışmaları yaptırılır.
• Fizik Tedavi: Göğüs fizyoterapisiyle balgam atılımı ve hava dolaşımı artırılır.
• Antibiyotikler: Enfeksiyon varsa uygun antibiyotik başlanır.
• Erken Mobilizasyon: Ameliyat sonrası yatakta uzun kalmamak önemlidir.
• Bronkoskopik Temizlik: Yoğun mukus varsa doğrudan temizlenebilir.

Atelektazi Nasıl Önlenir?

• Derin Nefes Egzersizleri: Ameliyat öncesi ve sonrası solunumu destekler.
• Sigara Bırakma: Akciğer sağlığını korur ve sekresyonları azaltır.
• Yatakta Uzun Süre Kalınmamalı: Erken mobilizasyon çökme riskini azaltır.
• Spirometre Kullanımı: Akciğer kapasitesini artırmak için önerilir.
• Enfeksiyonlardan Korunma: Solunum yolu enfeksiyonları tetikleyici olabilir.