Karaciğer Yetmezliği Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Karaciğer Yetmezliği Nedir?

Karaciğer yetmezliği, karaciğerin normal işlevlerini yerine getirememesi durumudur. Karaciğer; toksinleri temizleyen, safra üreten, kanı pıhtılaştıran ve metabolizmayı düzenleyen hayati bir organdır. Eğer ciddi hasar görürse, bu görevlerini yapamaz hale gelir. Karaciğer yetmezliği akut (ani gelişen) veya kronik (yavaş ilerleyen) olabilir ve tedavi edilmezse hayati tehlike yaratır.

Karaciğer Yetmezliği Neden Olur?

Karaciğerin iflas etmesine yol açan pek çok sebep vardır;

• Hepatit B ve Hepatit C gibi viral enfeksiyonlar
• Uzun süreli ve aşırı alkol kullanımı
• Karaciğer yağlanması ve siroz
• Zehirlenmeler (örneğin mantar zehirlenmesi, kimyasal maddeler)
• İlaç toksisitesi (parasetamolün yüksek dozda kullanımı en sık nedenlerden biridir)
• Otoimmün hastalıklar
• Metabolik hastalıklar (Wilson hastalığı gibi)

Karaciğer Yetmezliği Belirtileri Nelerdir?

Hastalığın başlangıç evresinde hafif şikâyetler olabilir. Ancak ilerledikçe ciddi ve hayatı tehdit eden belirtiler ortaya çıkar;

• İştahsızlık ve mide bulantısı
• Yorgunluk ve halsizlik
• Sarılık (gözlerde ve ciltte sararma)
• Karında şişlik (asit sıvısı birikimi)
• Bacaklarda ödem
• Kafa karışıklığı, unutkanlık (hepatik ensefalopati)
• Kolay morarma ve kanamalar
• İleri evrede koma ve organ yetmezliği

Karaciğer Yetmezliği Nasıl Teşhis Edilir?

Teşhis için hem klinik muayene hem de laboratuvar ve görüntüleme testleri kullanılır.

• Kan Testleri: Karaciğer enzimleri, bilirubin, pıhtılaşma testleri.
• Görüntüleme: Ultrason, MR veya BT ile karaciğerin yapısı incelenir.
• Karaciğer Biyopsisi: Hasarın derecesini anlamak için yapılabilir.
• Fizik Muayene: Sarılık, karında sıvı birikimi gibi bulgular değerlendirilir.

Karaciğer Yetmezliği Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi, yetmezliğin sebebine ve şiddetine göre değişir.

• Altta Yatan Nedeni Tedavi Etmek: Enfeksiyonların tedavisi, zehirlenme durumunda panzehir uygulaması.
• İlaç Tedavisi: Belirtileri hafifletmek ve komplikasyonları önlemek için.
• Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Alkolün bırakılması, sağlıklı beslenme.
• Diyaliz Benzeri Yöntemler: Geçici olarak toksinleri temizlemek için kullanılabilir.
• Karaciğer Nakli: İleri evre karaciğer yetmezliğinde tek kalıcı tedavi seçeneği olabilir.

Karaciğer Yetmezliği Nasıl Önlenir?

Her zaman önlenebilir olmasa da riskleri azaltmak mümkündür.

• Hepatit aşılarını yaptırmak (özellikle Hepatit B)
• Alkolden uzak durmak veya sınırlandırmak
• İlaçları doktor önerisi dışında bilinçsizce kullanmamak
• Sağlıklı beslenmek ve egzersiz yapmak
• Düzenli sağlık kontrolleri yaptırmak
• Şüpheli mantar veya bilinmeyen otları tüketmemek