Insomnia (Uykusuzluk) Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Insomnia (Uykusuzluk) Nedir?

Insomnia, halk arasında bilinen adıyla uykusuzluk, kişinin yeterli miktarda ve kalitede uyuyamaması durumudur. Hem uykuya dalmada zorluk hem de uykunun sürdürülmesinde problemler insomnia kapsamında değerlendirilir. Kronik ya da geçici olabilir ve yaşam kalitesini ciddi şekilde etkiler.

Insomnia Neden Olur?

Uykusuzluğun birçok sebebi olabilir, genellikle psikolojik, çevresel ve fiziksel faktörlerin bir karışımıdır;

• Stres ve Kaygı: İş, okul, özel hayat kaynaklı sıkıntılar.
• Düzensiz Uyku Alışkanlıkları: Geç yatma, uykuyu bölme.
• Kafein, alkol ve nikotin kullanımı.
• Bazı ilaçların yan etkileri.
• Psikiyatrik Hastalıklar: Depresyon, anksiyete bozuklukları.
• Fiziksel Rahatsızlıklar: Ağrı, solunum problemleri, tiroid sorunları.
• Çevresel Etkenler: Gürültü, ışık, sıcaklık.

Insomnia Belirtileri Nelerdir?

• Uykuya dalmada zorlanma
• Gece sık sık uyanma veya erken uyanma
• Gündüz aşırı yorgunluk, konsantrasyon eksikliği
• İrritabilite (sinirlilik) ve ruh hali değişiklikleri
• Günlük aktivitelerde performans düşüklüğü

Insomnia Nasıl Teşhis Edilir?

Teşhis çoğunlukla klinik görüşme ve uyku alışkanlıklarının değerlendirilmesiyle yapılır. Gerektiğinde uyku testi (polisomnografi) uygulanabilir.

• Hasta öyküsü ve uyku günlükleri
• Fizik muayene
• Uyku laboratuvar testleri

Insomnia Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi, uyku probleminin sebebine göre değişir ve çoğu zaman multidisipliner yaklaşımla yapılır.

• Uyku hijyeni düzenlemeleri (düzenli yatma-kalkma saatleri, ortam kontrolü)
• Davranışsal terapi (Bilişsel Davranışçı Terapi-İnsomnia, CBT-I)
• İlaç tedavisi (kısa süreli ve kontrollü)
• Stres yönetimi ve psikolojik destek
• Altta yatan hastalıkların tedavisi

Insomnia Nasıl Önlenir?

• Düzenli uyku programı oluşturmak
• Kafein, alkol ve nikotini sınırlamak
• Yatmadan önce elektronik cihazlardan uzak durmak
• Yatak odasını sadece uyku için kullanmak
• Stresi azaltıcı aktiviteler yapmak (meditasyon, hafif egzersiz)