Bel Kayması Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Bel Kayması (Spondilolistezis) Nedir?

Bel kayması, omurgadaki bir omurun diğerinin üzerinden öne doğru kaymasıyla oluşan yapısal bir bozulmadır. Genellikle bel bölgesinde (özellikle L4-L5 seviyesinde) görülür ve omurilikten çıkan sinirler baskı altında kalabilir. Bu durum hem bel ağrısı hem de bacağa yayılan şikâyetlerle kendini gösterebilir.

Bel Kayması Neden Olur?

Kaymanın nedeni omurgayı bir arada tutan yapıların zayıflaması veya doğuştan gelen yapısal bozukluklar olabilir.

• Doğumsal Omurga Kusurları: Omurun arka kısmında kırık veya eksiklik olabilir.
• Travma veya Düşme: Omurlarda çatlak veya kayma oluşturabilir.
• Spor Yaralanmaları: Özellikle jimnastik, halter gibi bel zorlayan sporlar
• Dejeneratif Değişiklikler: Yaşla birlikte disk ve eklem yapılarında zayıflama
• Ameliyat Geçmişi: Önceki bel cerrahileri kaymaya zemin hazırlayabilir
• Omurga Tümörleri veya Enfeksiyonları: Kemik yapıyı zayıflatabilir

Bel Kayması Belirtileri Nelerdir?

Hafif vakalar belirti vermeyebilir, ancak ilerledikçe yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir.

• Bel ağrısı özellikle ayakta uzun kalınca artar
• Bacaklarda uyuşma, karıncalanma veya yanma
• Kalçaya veya baldıra vuran ağrı
• Yürürken bacaklarda güçsüzlük
• Bel kaslarında spazm ve tutukluk
• Duruş bozukluğu, bel çukurunun artması
• İleri evrelerde idrar–dışkı kontrolünde bozulma (acil durum!)

Bel Kayması Nasıl Teşhis Edilir?

Tanı koymak için hem klinik muayene hem de detaylı görüntüleme gerekir.

• Fizik Muayene: Duruş analizi, hareket kısıtlılığı ve nörolojik testler yapılır.
• Röntgen: Kaymanın derecesi net olarak ölçülür (en az %25 kayma dikkate alınır).
• MR Görüntüleme: Sinir sıkışması, fıtık eşlik ediyorsa görülür.
• BT (Tomografi): Kemik yapının detaylı incelenmesi için kullanılır.
• EMG: Sinir ileti hızı ve kas fonksiyonları değerlendirilir.

Bel Kayması Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi yaklaşımı kaymanın şiddetine, semptomlara ve hastanın yaşam tarzına göre değişir.

• Fizik Tedavi ve Egzersiz Programı: Bel ve karın kaslarını güçlendirme odaklıdır.
• Ağrı Kesici ve Kas Gevşeticiler: Hafif–orta düzey ağrılarda kullanılır.
• Korse Kullanımı: Geçici destek sağlar ancak uzun vadeli çözüm değildir.
• Hareket Kısıtlaması: Ani yüklenmeler ve bel zorlayan hareketlerden kaçınılır.
• Sinir Blokajı veya Enjeksiyonlar: Geçici rahatlama sağlar.
• Cerrahi Müdahale: İleri derecede kayma veya sinir basısı varsa omurlar sabitlenerek (füzyon) stabil hale getirilir.

Bel Kayması Nasıl Önlenir?

Tamamen önlenemez ama risk azaltılabilir. Özellikle omurga sağlığına yönelik doğru alışkanlıklar büyük fark yaratır.

• Doğru teknikle ağırlık kaldırmak
• Bel ve core kaslarını güçlendirmek
• Uzun süreli oturma ve yanlış postürden kaçınmak
• Bel zorlayan sporları kontrollü yapmak
• Fazla kilolardan uzak durmak
• Omurgayı zorlayan hareketleri minimize etmek
• Bel ağrısı ciddiye alınıp geç kalmadan uzmana başvurmak