Bebeklerde Pamukçuk Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Bebeklerde Pamukçuk Nedir?

Pamukçuk, bebeklerin ağız içinde özellikle dil, yanak içleri ve damakta oluşan beyaz lekelerle kendini gösteren bir mantar enfeksiyonudur. Tıbbi adıyla “oral kandidiyazis” olarak bilinir. Genellikle Candida albicans adlı mantarın aşırı çoğalmasıyla ortaya çıkar. Yeni doğan bebeklerde bağışıklık sistemi tam gelişmediği için daha sık görülür.

Bebeklerde Pamukçuk Neden Olur?

Normalde candida mantarı ağızda az miktarda bulunur. Ancak bazı faktörler bu dengenin bozulmasına ve enfeksiyon gelişmesine neden olabilir;

• Zayıf Bağışıklık: Yeni doğanlarda bağışıklık sistemi henüz tam gelişmemiştir.
• Emzik ve Biberon Hijyeni: Temizlenmeyen emzikler enfeksiyonu tetikleyebilir.
• Antibiyotik Kullanımı: Hem bebekte hem annede mantar dengesini bozabilir.
• Annede Vajinal Mantar Varlığı: Doğum sırasında bebeğe geçebilir.
• Anne Sütünün Azlığı: Tükürük ve mekanik temizlik azalınca ağız florası bozulabilir.
• Ağız Kuruluğu: Tükürük yetersizliği mantarların çoğalmasına zemin hazırlar.

Bebeklerde Pamukçuk Belirtileri Nelerdir?

Pamukçuk kolay fark edilebilen belirtilerle kendini gösterir. Ancak bazen yanlışlıkla süt artığı sanılabilir.

• Dil, damak ve yanak içinde beyaz, peynirimsi plaklar
• Bu beyazlıklar kazındığında altı kızarık ve hassastır
• Emmede huzursuzluk veya emmeyi reddetme
• Ağızda kötü koku
• Tükürük artışı
• Memenin emzirme sırasında ağrıması (annede de enfeksiyon varsa)

Bebeklerde Pamukçuk Nasıl Teşhis Edilir?

Tanı genellikle klinik muayeneyle konur. Beyaz plakların görünümü oldukça tipiktir.

• Ağız Muayenesi: Beyaz lekelerin yerleşimi ve yapısı değerlendirilir.
• Kazıma Testi: Plaklar hafifçe kazındığında altındaki kızarıklık ortaya çıkar.
• Kültür Gerekmez: Genellikle gözlemle tanı konur, şüphe varsa alınabilir.
• Annede Muayene: Emziren annede de enfeksiyon olup olmadığı kontrol edilir.

Bebeklerde Pamukçuk Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi edilmediğinde yayılabilir ve bebeğin beslenmesini olumsuz etkileyebilir. Erken müdahale önemlidir.

• Antifungal Damla veya Jel: Nistatin gibi mantar ilaçları ağız içine uygulanır.
• Emzik ve Biberonların Sterilizasyonu: Her kullanım sonrası iyice temizlenmelidir.
• Annede de Tedavi: Mantar varsa meme başı kremleriyle birlikte tedavi planlanır.
• Doğal Destek: Anne sütü kesilmemeli, bağışıklığı desteklediği için emzirmeye devam edilmelidir.
• Temizlik ve Hijyen: Bebek ağız içi temizliğine özen gösterilmelidir (doktor önerisiyle).

Bebeklerde Pamukçuk Nasıl Önlenir?

Pamukçuk tamamen önlenemeyebilir ama bazı önlemler alınarak tekrarlaması engellenebilir.

• Emzik, biberon ve meme ucu hijyenine dikkat etmek
• Gereksiz antibiyotik kullanımından kaçınmak
• Anne sütüyle beslemeyi teşvik etmek
• Ağız çevresini kuru bırakmamak
• Annede mantar enfeksiyonu varsa eş zamanlı tedavi olmak
• Bebeğin ağzında beyazlık görülürse vakit kaybetmeden hekime başvurmak