Kireçlenme (Osteoartrit) Nedir?
Kireçlenme, tıbbi adıyla osteoartrit, eklem kıkırdağının zamanla aşınması ve bozulmasıyla karakterize kronik bir eklem hastalığıdır. Bu durum, eklem hareketlerinin kısıtlanmasına, ağrıya ve eklem deformasyonlarına yol açabilir. En sık diz, kalça, el ve omurga eklemlerini etkiler.
Kireçlenme Neden Olur?
Kireçlenmenin oluşumunda birden fazla faktör rol oynar;
- Yaş: Kıkırdak dokusu yaşla birlikte esnekliğini ve dayanıklılığını kaybeder.
- Genetik Yatkınlık: Ailede osteoartrit öyküsü bulunması riski artırır.
- Eklem Yaralanmaları: Kırık veya spor yaralanmaları kireçlenme gelişimine zemin hazırlar.
- Obezite: Eklem yükünü artırarak kıkırdağın daha hızlı yıpranmasına neden olur.
- Hareketsizlik: Eklem ve kasların zayıflaması, kıkırdak dokusunun beslenmesini olumsuz etkiler.
- Hormonal ve Metabolik Faktörler: Özellikle kadınlarda menopoz sonrası östrojen eksikliği kıkırdak sağlığını etkileyebilir.
Kireçlenmenin Belirtileri Nelerdir?
Kireçlenmenin belirtileri, eklemdeki kıkırdak kaybı ve inflamasyon ile ilişkilidir;
- Eklem Ağrısı: Özellikle hareket sonrası artar, istirahatle azalabilir.
- Şişlik ve Sertlik: Eklemde sertlik, sabahları veya uzun süre oturduktan sonra belirgin olabilir.
- Hareket Kısıtlılığı: Eklem hareketlerinde zorlanma ve kısıtlanma gözlenir.
- Sesli Eklem Hareketleri: Eklemde çıtırtı veya tıkırtı duyulabilir.
- Deformasyonlar: İleri aşamada eklem şekil değişiklikleri ve deformasyon oluşabilir.
Kireçlenme Nasıl Teşhis Edilir?
Teşhis, klinik muayene ve görüntüleme yöntemlerinin kombinasyonu ile yapılır;
- Fiziki Muayene: Eklemde hassasiyet, şişlik, sertlik ve hareket kısıtlılığı değerlendirilir.
- Röntgen: Eklem aralığının daralması, kemik çıkıntıları ve kireçlenme belirtileri incelenir.
- MR ve Ultrason: Kıkırdak dokusu ve yumuşak doku değişikliklerinin detaylı değerlendirilmesini sağlar.
- Laboratuvar Testleri: Enfeksiyon veya romatizmal hastalıkları dışlamak için gerekli olabilir.
Kireçlenme Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi, eklem sağlığını korumak, ağrıyı azaltmak ve yaşam kalitesini artırmak üzerine odaklanır;
- İlaç Tedavisi: Ağrı kesiciler, antiinflamatuvar ilaçlar ve gerektiğinde eklem içi enjeksiyonlar.
- Fizik Tedavi: Eklem hareket açıklığını artırmak ve kasları güçlendirmek için egzersiz programları.
- Kilo Kontrolü: Eklem yükünü azaltarak ilerlemeyi yavaşlatır.
- Destekleyici Araçlar: Baston, dizlik veya ortopedik ayakkabı kullanımı.
- Cerrahi Müdahaleler: İleri vakalarda eklem protezi veya artroskopik operasyonlar.
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Düzenli egzersiz, doğru beslenme ve eklem koruma teknikleri.
Kireçlenme Nasıl Önlenir?
Kireçlenme tamamen önlenemese de bazı önleyici yöntemler riski azaltabilir;
- Düzenli Egzersiz: Kasları güçlendirerek eklemleri destekler.
- Sağlıklı Beslenme ve Kilo Kontrolü: Fazla kilo eklemlere binen yükü azaltır.
- Eklem Koruma: Ağır kaldırma ve tekrarlayan zorlayıcı hareketlerden kaçınmak.
- Erken Müdahale: Eklem yaralanmaları ve ağrılarında erken tedavi uygulamak.
- Düzenli Kontroller: Riskli bireylerde periyodik ortopedik muayeneler.
