Acil Ameliyat
Acil Ameliyat

Cushing Sendromu Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Cushing sendromu nedir? Kortizol fazlalığına bağlı gelişen bu hormonal bozukluğun belirtileri, nedenleri ve tedavi yollarını keşfedin.

Cushing Sendromu

Cushing Sendromu Nedir?

Cushing sendromu, vücutta kortizol hormonunun uzun süreli ve anormal derecede yüksek seviyelerde bulunmasıyla ortaya çıkan hormonal bir bozukluktur. Kortizol normalde stres, metabolizma ve bağışıklık sistemi üzerinde etkili bir hormondur. Ama fazlası bağışıklığı düşürür, yağ dağılımını bozar, kasları tüketir. Sendrom, vücudun farklı bölgelerinde fiziksel değişikliklerle kendini gösterir.

Cushing Sendromu Neden Olur?

Kortizol fazlalığı çeşitli nedenlere bağlı olabilir;

  • Uzun süreli kortizon (steroid) kullanımı – en yaygın neden
  • Hipofiz bezinde ACTH hormonu üreten iyi huylu tümör (Cushing hastalığı)
  • Adrenal (böbrek üstü) bez tümörleri – kortizol üretimini artırır
  • Vücutta başka bir tümörün ACTH üretmesi (ektopik sendrom)
  • Nadir durumlarda genetik sendromlar (ör. McCune-Albright)

Cushing Sendromu Belirtileri Nelerdir?

  • Kilo artışı (özellikle karın çevresinde)
  • Yuvarlak, “ay yüzü” görünümü
  • Ense kısmında yağ birikimi (“buffalo hörgücü”)
  • Kas zayıflığı ve ince kol-bacak yapısı
  • Ciltte incelme, morarmalar ve çatlaklar (özellikle karın ve kalçada)
  • Akne, ciltte yağlanma
  • Hipertansiyon
  • Kan şekeri yüksekliği (diyabet gelişebilir)
  • Adet düzensizlikleri
  • Libido kaybı
  • Ruhsal değişiklikler (depresyon, sinirlilik)
  • Kemik erimesi (osteoporoz)
  • İyileşmeyen yaralar ve enfeksiyonlara yatkınlık

Cushing Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?

Doğru teşhis için hem hormon seviyeleri hem de görüntüleme yöntemleri kullanılır.

  • Gece yarısı tükürük kortizol testi: Kortizol seviyesinin normalde düşük olması gerekir
  • 24 saatlik idrarda serbest kortizol ölçümü
  • Düşük doz deksametazon baskılama testi – kortizol baskılanmazsa şüphe artar
  • ACTH düzeyi ölçümü: Fazlalığın hipofiz kaynaklı mı yoksa adrenal mi olduğunu gösterir
  • MR görüntüleme: Hipofiz bezinde tümör var mı bakılır
  • BT / MR: Adrenal bezler veya ektopik ACTH üreten tümörler araştırılır
Cushing Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi, altta yatan nedene göre belirlenir. Kortizol düzeyini normale çekmek hedeflenir.

  • İlaç Tedavisi: Kortizol üretimini baskılayan ilaçlar (ketokonazol, metyrapon, pasireotid)
  • Cerrahi: Hipofiz veya adrenal tümör varsa çıkarılır
  • Radyoterapi: Hipofiz tümöründe cerrahi sonrası gerekebilir
  • Steroid Kullanımına Bağlıysa: Doz azaltılır veya alternatif tedaviye geçilir
  • Ektopik Tümör Varsa: Kaynağa yönelik tedavi planlanır
  • Destek Tedavileri: Hipertansiyon, diyabet, osteoporoz gibi durumlar da birlikte yönetilir
Cushing Sendromu Nasıl Önlenir?

Her zaman önlenemez ama bazı önlemler riski azaltabilir;

  • Kortizonlu ilaçları uzun süreli kullanmadan önce doktor kontrolü şart
  • Hormonlu ilaçlar kullanılıyorsa düzenli takip yapılmalı
  • Belirtiler varsa erken dönemde endokrinoloji uzmanına başvur
  • Stres kaynaklı değil, hormon kaynaklı belirtilere dikkat et
  • Genetik yatkınlık varsa tarama yapılabilir
WhatsApp Telefon