Metastaz Nedir?
Metastaz, vücuttaki birincil tümör hücrelerinin kan veya lenf yoluyla başka organlara yayılması ve yeni tümör odakları oluşturması durumudur. Kanserin ileri evresinde ortaya çıkan ciddi bir komplikasyondur. Metastatik tümörler, orijinal tümörle aynı hücre tipine sahip olur ve tedavi sürecini karmaşık hale getirir. Erken tespit, hastalığın seyrini yavaşlatmada büyük önem taşır.
Metastaz Neden Olur?
Metastaz, kanser hücrelerinin bazı mekanizmalar sonucu vücuda yayılması ile oluşur;
- Birincil tümör hücrelerinin kontrolsüz çoğalması
- Kan veya lenf dolaşımı yoluyla yayılma
- Tümör hücrelerinin çevre dokulardan ayrılabilme yeteneği kazanması
- Bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini yeterince yok edememesi
- Tümör mikroçevresindeki destekleyici faktörler
Metastaz Belirtileri Nelerdir?
Metastazın belirtileri, hangi organlara yayıldığına bağlı olarak değişebilir;
- Kemik metastazında ağrı ve kırık riski
- Akciğer metastazında nefes darlığı ve öksürük
- Karaciğer metastazında karın ağrısı ve sarılık
- Beyin metastazında baş ağrısı, denge bozukluğu veya nörolojik bulgular
- Genel halsizlik ve kilo kaybı
- Tümörün bulunduğu organa bağlı ek semptomlar
Metastaz Nasıl Teşhis Edilir?
Metastaz tanısı, görüntüleme ve laboratuvar testleri ile konur;
- BT ve MR: Metastatik odakların yerini ve boyutunu gösterir.
- PET-CT: Kanserin vücutta yayılımını detaylı şekilde ortaya koyar.
- Biyopsi: Metastatik hücrelerin tipi ve kökeni belirlenir.
- Kan Testleri: Tümör belirteçleri ve organ fonksiyonları değerlendirilir.
Metastaz Nasıl Tedavi Edilir?
Metastaz tedavisi, orijinal tümör tipi, yayılım bölgesi ve hastanın genel durumu göz önünde bulundurularak uygulanır;
- Kemoterapi: Sistemik olarak kanser hücrelerini yok etmeyi hedefler.
- Radyoterapi: Belirli bölgelerde tümör kontrolü sağlar.
- Hormon Tedavisi: Hormon duyarlı kanserlerde uygulanır.
- Cerrahi Müdahale: Bazı metastatik odakların çıkarılması.
- Hedefe Yönelik Tedavi: Tümör hücrelerini spesifik olarak hedefleyen ilaçlar kullanılır.
- Destekleyici Bakım: Ağrı kontrolü ve yaşam kalitesinin artırılması.
Metastaz Nasıl Önlenir?
Metastazın tamamen önlenmesi mümkün olmasa da, kanserin erken evrede tanı ve tedavisi riski azaltır;
- Düzenli sağlık kontrolleri yaptırmak
- Kanser tarama programlarına katılmak
- Sigara ve alkol kullanımını sınırlamak
- Sağlıklı beslenmek ve düzenli egzersiz yapmak
- Kanser teşhisi alındığında önerilen tedavilere düzenli uymak
