Crohn Hastalığı Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Crohn Hastalığı Nedir?

Crohn hastalığı, sindirim sisteminin herhangi bir bölümünü (ağızdan anüse kadar) etkileyebilen kronik, iltihabi bir bağırsak hastalığıdır. En sık ince bağırsağın son kısmı (ileum) ve kalın bağırsakta görülür. Hastalığın nedeni net olarak bilinmese de bağışıklık sisteminin kendi sindirim sistemine saldırmasıyla oluşur. Alevlenme ve remisyon (sakin dönem) şeklinde seyreder.

Crohn Hastalığı Neden Olur?

Nedeni tam bilinmese de birkaç ana tetikleyici vardır;

• Aşırı aktif bağışıklık sistemi (otoimmün reaksiyon)
• Genetik yatkınlık (ailede Crohn öyküsü olanlarda risk artar)
• Çevresel faktörler (sigara, stres, batı tipi beslenme)
• Barsak florasındaki bozulmalar
• Enfeksiyonlar
• Bağırsak mukozasını etkileyen bağışıklık sistemi bozuklukları

Crohn Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler hastalığın etkilediği bölgeye göre değişir ama genelde şu şikayetlerle başlar;

• Karın ağrısı (genellikle sağ alt bölgede)
• İshal (kronik ve bazen kanlı)
• Kilo kaybı ve iştahsızlık
• Halsizlik ve yorgunluk
• Ateş ve gece terlemeleri
• Anüste çatlak, fistül veya apse
• Karında şişlik, gaz problemi
• Demir eksikliği anemisi
• Eklem ağrıları, ağız yaraları, göz ve ciltte iltihap
• Çocuklarda gelişme geriliği

Crohn Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Teşhis için hem klinik gözlem hem de laboratuvar ve görüntüleme testleri kullanılır.

• Fizik Muayene: Karın hassasiyeti ve anal bölge bulguları değerlendirilir
• Kan Testleri: CRP, sedimantasyon, hemoglobin, vitamin ve mineral düzeyleri
• Gaita Testleri: Gizli kan ve enfeksiyon dışlanır
• Endoskopi (kolonoskopi, gastroskopi): Bağırsak iç yüzeyi direkt gözlemlenir
• Biyopsi: Tanı için doku örneği alınır
• MR Enterografi / BT: Barsak duvarının kalınlığı ve tutulum alanları değerlendirilir
• Kapsül Endoskopi: İnce bağırsağın tamamı görüntülenebilir

Crohn Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi hastalığın yaygınlığına, şiddetine ve komplikasyonlara göre şekillenir.

• İltihap baskılayıcı ilaçlar (aminosalisilatlar)
• Kortikosteroidler: Alevlenme dönemlerinde
• Bağışıklık baskılayıcılar (azatioprin, metotreksat)
• Biyolojik tedaviler (anti-TNF ajanları – infliximab, adalimumab)
• Antibiyotikler: Enfeksiyon ve fistül durumlarında
• Beslenme desteği: Özellikle kilo kaybı ve vitamin eksikliğinde
• Cerrahi: Fistül, tıkanıklık veya delinme varsa gerekebilir
• Stres yönetimi ve psikolojik destek
• Sigaranın bırakılması (kesinlikle önerilir)

Crohn Hastalığı Nasıl Önlenir?

Tam anlamıyla önlenemez ama risk faktörlerini kontrol altına almak ve düzenli takip önemlidir.

• Sigarayı bırak
• Lifli, doğal ve dengeli beslen
• Rafine şeker ve işlenmiş gıdaları azalt
• Düzenli egzersiz yap
• Antibiyotik ve ağrı kesici kullanımını abartma
• Bağırsak hareketlerinde değişiklik olursa doktora başvur
• Düzenli gastroenteroloji kontrollerini aksatma