Bronşektazi Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Bronşektazi Nedir?

Bronşektazi, akciğerlerdeki hava yollarının (bronşların) kalıcı olarak genişlemesi ve yapısının bozulması durumudur. Bu genişleme, mukusun normal şekilde atılamamasına neden olur. Sonuç? Sürekli balgam, inatçı öksürük ve sık enfeksiyonlar. Zamanla akciğer dokusu zarar görür ve yaşam kalitesi düşer.

Bronşektazi Neden Olur?

Birçok farklı sebep bronşların hasar görmesine ve genişlemesine neden olabilir.

• Geçirilmiş akciğer enfeksiyonları (zatürre, verem gibi)
• Kistik fibrozis (genetik bir hastalık – en yaygın nedenlerden biri)
• İmmün sistem yetmezlikleri
• Sık geçirilen çocukluk dönemi enfeksiyonları
• Aspirasyon (gıda ya da sıvının akciğere kaçması)
• Alerjik bronkopulmoner aspergillozis (mantar kaynaklı bir durum)
• Sigara ve hava kirliliği
• Silia (titrek tüy) fonksiyon bozuklukları
• Solunum yollarında tıkanıklık (tümör, yabancı cisim vb.)

Bronşektazi Belirtileri Nelerdir?

Genellikle yıllarca süren şikayetlerle kendini gösterir. “Geçmeyen öksürük” deyip geçme.

• Sürekli veya tekrarlayan balgamlı öksürük
• Balgamda kötü koku veya sarı-yeşil renk
• Nefes darlığı
• Sık akciğer enfeksiyonları
• Göğüste hırıltı veya hışıltı
• Kanlı balgam (hemoptizi)
• Halsizlik ve yorgunluk
• Egzersizle çabuk yorulma
• Parmaklarda çomaklaşma (ileri evrelerde)

Bronşektazi Nasıl Teşhis Edilir?

Tanı genellikle görüntüleme ile konur. Detaylı akciğer değerlendirmesi şarttır.

• Akciğer Grafisi: İlk basamak tarama yöntemi
• Yüksek Çözünürlüklü BT (HRCT): Bronşların genişlemesini net olarak gösterir (altın standart)
• Balgam Kültürü: Enfeksiyon varsa sorumlu mikroorganizma belirlenir
• Solunum Fonksiyon Testleri: Akciğer kapasitesi ve hava akımı değerlendirilir
• Kan Testleri: Enfeksiyon varlığı veya bağışıklık sorunlarını belirlemek için
• Ter Testi: Kistik fibrozis şüphesi varsa uygulanır
• Bronkoskopi: Nadir durumlarda hava yolları içeriden incelenebilir

Bronşektazi Nasıl Tedavi Edilir??

Tedavi hastalığın seyrini yavaşlatmak, enfeksiyonları önlemek ve yaşam kalitesini artırmak içindir.

• Balganın atılmasını kolaylaştıran fizyoterapi (postüral drenaj, solunum egzersizleri)
• Nebülizatör ile inhaler tedaviler
• Mukolitik ilaçlar: Balgamı inceltir
• Antibiyotikler: Akut alevlenmelerde ya da koruyucu olarak
• Bronkodilatörler: Hava yollarını genişletir
• Alerji varsa antialerjik tedavi
• Aşılar: Grip ve zatürre aşıları önemlidir
• Nadir Durumlarda Cerrahi: Tek taraflı, sık enfekte olmuş bölge alınabilir
• Kistik fibrozis varsa özel tedavi protokolleri uygulanır

Bronşektazi Nasıl Önlenir?

Tümüyle önlenemese de risk azaltmak mümkündür.

• Akciğer enfeksiyonlarını zamanında ve tam tedavi et
• Sigara içme, dumanlı ortamda bulunma
• Düzenli solunum egzersizleri yap
• Alerjilere karşı dikkatli ol
• Aşılarını ihmal etme (özellikle grip ve pnömokok)
• Balgamlı öksürüğü kronikleşmeden ciddiye al
• Kistik fibrozisli bireylerde erken teşhis ve bakım şart
• Doktor kontrolünde düzenli takip ol