Bulimia Nervoza Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Bulimia Nervoza Nedir?

Bulimia Nervoza, kişinin tekrarlayan şekilde aşırı yemek yeme (tıkınırcasına yeme) atakları yaşaması ve ardından aldığı kalorileri telafi etmeye çalışmasıyla karakterize bir yeme bozukluğudur. Kişi genellikle normal veya normalin biraz üzerinde kiloda olsa da, kilosu ve vücudu üzerine aşırı kaygı taşır. Telafi davranışları genellikle kusma, laksatif kullanımı, aşırı egzersiz veya uzun süre aç kalma şeklindedir.

Bulimia Nervoza Neden Olur?

Tek bir nedeni yoktur; biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörlerin birleşimi etkili olabilir.

• Toplumun dayattığı zayıf beden algısı
• Düşük benlik saygısı
• Anksiyete ve depresyon gibi psikiyatrik sorunlar
• Travmatik yaşam olayları (istismar, ihmal vb.)
• Genetik yatkınlık
• Ergenlik dönemindeki hormonal değişimler
• Aile içinde dış görünüşe aşırı vurgu yapılması
• Kontrol kaybı hissi
• Yoğun stres ve kaygı bozuklukları

Bulimia Nervoza Belirtileri Nelerdir?

Kişi genellikle davranışlarını gizler. Ancak bazı belirtiler dışarıdan fark edilebilir.

• Tek seferde çok fazla ve hızlı yemek yeme
• Yeme sonrası kendini kusturma
• Sürekli kilo ve vücut şekliyle meşgul olma
• Laksatif (müshil) veya idrar söktürücü ilaç kullanımı
• Aşırı egzersiz yapma
• Yemek sonrası sık sık tuvalete gitme
• Boğazda tahriş ve diş minesinde aşınma
• Düzensiz adet döngüsü
• Sık ruh hali değişiklikleri
• El sırtında kusmaya bağlı yara ve nasır (Russell belirtisi)
• Suçluluk, utanç ve gizlilik içinde yaşanan yeme davranışı

Bulimia Nervoza Nasıl Teşhis Edilir?

Tanı genellikle bir psikiyatrist ya da psikolog tarafından konur. Kişinin öyküsü ve davranışları belirleyicidir.

• Psikiyatrik Görüşme: Yeme alışkanlıkları, beden algısı ve duygusal durum değerlendirilir
• DSM-5 Tanı Kriterleri: En az 3 ay boyunca haftada en az bir kez tıkınırcasına yeme ve telafi davranışı olması gerekir
• Aile ve Yakın Gözlemi: Davranışlar genellikle gizlendiğinden çevresel gözlem önemlidir
• Kan Testleri: Elektrolit bozuklukları, dehidrasyon, asit-baz dengesi kontrol edilir
• Fiziksel Muayene: Diş eti problemleri, mide rahatsızlıkları, kilo dalgalanmaları değerlendirilir

Bulimia Nervoza Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi multidisipliner yaklaşım gerektirir. Psikolojik destek ve bazen ilaç tedavisi birlikte kullanılır.

• Bilişsel Davranışçı Terapi (CBT): En etkili psikoterapi yöntemidir
• Beslenme Danışmanlığı: Sağlıklı yemek düzeni ve farkındalık geliştirilir
• Aile Terapisi: Özellikle genç bireylerde etkilidir
• Antidepresanlar (özellikle SSRI’lar): Yeme davranışını ve obsesif düşünceleri azaltabilir
• Grup Tterapileri: Yalnızlık ve suçluluk duygularını azaltır
• Düzenli Psikiyatrik Takip: Nüksü önlemek için kritik
• Tıbbi Destek: Elektrolit dengesizlikleri, mide ve diş sorunları için gerekebilir

Bulimia Nervoza Nasıl Önlenir?

Tam olarak önlenemeyebilir, ancak farkındalık artırılarak risk azaltılabilir.

• Toplumda sağlıklı beden algısı teşvik edilmeli
• Aileler çocuklarına beden ve yemekle ilgili olumsuz mesajlar vermemeli
• Medyada zararlı güzellik kalıplarına karşı bilinç geliştirilmeli
• Stres ve duygusal zorlanmalarla baş etme becerileri öğretilmeli
• Öğretmenler ve sağlık çalışanları erken belirtileri fark edip yönlendirme yapmalı
• Yeme davranışları sapma gösterdiğinde geç kalmadan profesyonel yardım alınmalı