Uyuz Hastalığı Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Uyuz Hastalığı Nedir?

Uyuz hastalığı, Sarcoptes scabiei adlı mikroskobik bir akarın deriye yerleşmesi sonucu oluşan bulaşıcı bir cilt hastalığıdır. Bu parazit derinin üst tabakasında tüneller açarak yumurta bırakır ve şiddetli kaşıntıya neden olur. Uyuz, genellikle yakın temas yoluyla bulaşır ve tüm yaş gruplarında görülebilir.

Uyuz Hastalığı Neden Olur?

Uyuz hastalığına neden olan başlıca etken, Sarcoptes scabiei akarının deriye yerleşmesidir. Bulaşma genellikle uzun süreli fiziksel temas veya ortak eşya kullanımıyla gerçekleşir;

• Doğrudan Temas: En yaygın bulaşma yolu; aynı yatakta yatmak, tokalaşmak veya sarılmak.
• Ortak Eşyalar: Havlu, giysi, yatak çarşafı gibi eşyaların paylaşılması.
• Kalabalık Yaşam Alanları: Yurt, huzurevi, askeri birlik gibi yerlerde bulaşma riski yüksektir.
• Bağışıklık Zayıflığı: Bağışıklık sistemi düşük olan bireylerde akarlar hızla çoğalabilir.

Uyuz Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler genellikle akarların vücuda yerleşmesinden 2–6 hafta sonra ortaya çıkar;

• Şiddetli kaşıntı (özellikle gece artar)
• Parmak aralarında, bileklerde, dirseklerde ve bel çevresinde döküntü
• Deride ince gri-beyaz çizgiler (akar tünelleri)
• Kabarcık veya yara oluşumu
• Ciltte kalınlaşma ve enfeksiyon gelişimi (ileri vakalarda)

Uyuz Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Tanı, dermatolog tarafından fiziksel muayene ve gerekirse laboratuvar testleriyle konur;

• Deri Kazıntısı Testi: Akar veya yumurtaların mikroskop altında incelenmesi.
• Klinik Gözlem: Kaşıntı tipi, lezyon dağılımı ve bulaş öyküsü değerlendirilir.
• Aile Taraması: Aynı evde yaşayan kişilerde belirtiler araştırılır.

Uyuz Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavinin amacı akarları ve yumurtalarını yok etmektir;

• Topikal İlaçlar: Permetrin, benzil benzoat veya sülfür içeren kremler tüm vücuda uygulanır.
• Ağızdan İlaçlar: Geniş yayılımlı vakalarda ivermektin kullanılabilir.
• Eşyaların Dezenfeksiyonu: Giysi, çarşaf ve havlular yüksek ısıda yıkanmalı veya poşette 3 gün bekletilmelidir.
• Kaşıntı Kontrolü: Antihistaminik veya kortizonlu kremler rahatlama sağlar.
• Aile Bireylerinin Tedavisi: Aynı evdeki herkes eş zamanlı olarak tedavi edilmelidir.

Uyuz Hastalığı Nasıl Önlenir?

Uyuzdan korunmak için hijyen ve temas önlemleri çok önemlidir:

• Kişisel eşyaları paylaşmamak
• Çamaşır ve yatak takımlarını sık sık yıkamak
• Uyuz tanısı konulan kişilerle temastan kaçınmak
• Toplu yaşam alanlarında hijyen kurallarına dikkat etmek
• Kaşıntı başladığında geciktirmeden dermatoloğa başvurmak