Bağırsak Sarkması Nedir?
Bağırsak sarkması, kalın bağırsağın (rektumun), vajina arka duvarına doğru bombeleşerek aşağıya kayması durumudur. Tıbbi adıyla “rektosel” olarak bilinir. Genellikle doğum sonrası, aşırı ıkınma veya pelvik kaslardaki zayıflık sonucu gelişir. Kadınlarda daha sık görülür, ama nadiren erkeklerde de olabilir.
Bağırsak Sarkması Neden Olur?
Pelvik taban kaslarının zayıflaması ya da destek dokuların hasar görmesi bu durumun temel nedenidir. İşte sık görülen risk faktörleri;
- Zor Doğumlar: Uzun süren, zorlu vajinal doğumlar pelvik desteği bozabilir.
- Kronik Kabızlık: Sürekli ıkınmak, rektuma uygulanan baskıyı artırır.
- Ağır Kaldırma: Fiziksel zorlanmalar pelvik kaslara zarar verebilir.
- İleri Yaş: Yaşlandıkça bağ dokular gevşer.
- Hormonal Değişiklikler: Özellikle menopoz sonrası östrojen azalması etkili olabilir.
- Pelvik Cerrahiler: Histerektomi gibi operasyonlar destek yapıları zayıflatabilir.
Bağırsak Sarkması Belirtileri Nelerdir?
Belirtiler genellikle oturmak, tuvalete gitmek veya fiziksel efor sırasında fark edilir.
- Vajina içinde dolgunluk ya da baskı hissi
- Tuvalet sonrası tam boşalamama hissi
- Parmakla vajinadan bastırınca dışkılamanın kolaylaşması
- Kabızlık veya zorlanarak dışkılama
- Cinsel ilişki sırasında rahatsızlık veya ağrı
- Uzun süre ayakta kalınca artan pelvik ağırlık hissi
- İleri vakalarda vajinadan dışarıya doğru çıkan şişlik
Bağırsak Sarkması Nasıl Teşhis Edilir?
Tanı koymak için genellikle ayrıntılı bir jinekolojik muayene yeterlidir. Ancak şikâyetin boyutuna göre bazı görüntüleme yöntemleri de kullanılabilir.
- Fizik Muayene: Vajinal muayene sırasında rektumun vajinaya doğru bombeleşmesi görülür.
- Defekografi (Dışkılama MR’ı): Bağırsakların dışkılama sırasında nasıl hareket ettiğini gösterir.
- Pelvik MR: Pelvik organlardaki destek kaybını detaylı olarak gösterir.
- Anorektal Manometri: Rektum kaslarının işlevi ölçülür.
Bağırsak Sarkması Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi, şikâyetin derecesine ve kişinin yaşam kalitesine göre planlanır. Hafif vakalarda yaşam tarzı değişiklikleri yeterli olabilirken, ileri vakalarda cerrahi gerekir.
- Pelvik Taban Egzersizleri: Kegel egzersizleriyle kaslar güçlendirilir.
- Beslenme ve Kabızlık Kontrolü: Lifli gıdalar ve bol su tüketimi kabızlığı önler.
- Vajinal Pessar Kullanımı: Vajinaya yerleştirilen aparat sarkmayı mekanik olarak destekler.
- Cerrahi Müdahale: Vajinal veya karın yoluyla onarım (rektosel tamiri)
Bağırsak Sarkması Nasıl Önlenir?
Tamamen önlemek mümkün olmasa da bazı alışkanlıklarla risk ciddi oranda azaltılabilir.
- Gebelik ve doğum sonrası pelvik tabanı güçlendirmek
- Kabızlığı kontrol altına almak, ıkınmaktan kaçınmak
- Aşırı kilo almamak
- Ağırlık kaldırırken dikkatli olmak
- Menopoz sonrası hormon takviyesi gerekiyorsa doktorla görüşmek
- Düzenli egzersiz ve pelvik taban farkındalığı geliştirmek
