Atriyal Fibrilasyon Nedir?
Atriyal fibrilasyon (AF), kalbin kulakçıklarının (atriyum) düzensiz ve hızlı çalışmasıyla ortaya çıkan bir ritim bozukluğudur. Bu durum kalbin kan pompalama verimini düşürür, pıhtı oluşumuna yol açarak inme riskini ciddi şekilde artırabilir. Genellikle çarpıntı, halsizlik ya da nefes darlığıyla kendini gösterir.
Atriyal Fibrilasyon Neden Olur?
AF’nin birçok nedeni olabilir; bazıları doğrudan kalp hastalıklarına bağlıyken, bazıları yaşam tarzıyla ilişkilidir.
- Yüksek Tansiyon: Kalp duvarlarında kalınlaşmaya neden olarak ritmi bozabilir.
- Koroner Arter Hastalığı: Kalp kasının yeterli oksijen alamaması ritim düzensizliğine yol açar.
- Kalp Yetmezliği: Kalbin zayıf çalışması atriyumları zorlar.
- Tiroid Hastalıkları: Özellikle hipertiroidi AF’ye neden olabilir.
- Alkol Kullanımı: "Holiday heart" sendromu denen geçici ritim bozukluklarını tetikleyebilir.
- Stres ve Uyku Apnesi: Otonom sinir sistemi bozulduğunda ritim de şaşar.
Atriyal Fibrilasyon Belirtileri Nelerdir?
Her hastada semptom görülmeyebilir. Ancak aşağıdaki belirtiler sık rastlanan uyarı işaretleridir.
- Çarpıntı: Kalp atışları aniden hızlanır, ritmi düzensizleşir.
- Nefes Darlığı: Kalp yeterince kan pompalayamadığı için akciğerler etkilenir.
- Yorgunluk: Kalp performansındaki düşüş enerji kaybına yol açar.
- Göğüs Ağrısı: Kalbe yeterli oksijen gitmediğinde baskı veya sıkışma hissedilebilir.
- Baş Dönmesi veya Bayılma: Beyne giden kan akışı azalabilir.
- Egzersiz Kapasitesinde Azalma: Merdiven çıkarken bile zorlanma yaşanabilir.
Atriyal Fibrilasyon Nasıl Teşhis Edilir?
AF’nin tanısı genellikle bir EKG ile konur ama bazen detaylı inceleme gerekebilir. Erken tanı, ciddi komplikasyonları önlemede hayat kurtarır.
- Elektrokardiyografi (EKG): Atriyumların kaotik elektriksel aktivitesi tespit edilir.
- Ekokardiyografi: Kalp kapakları ve duvarlarının yapısı değerlendirilir.
- Holter Monitörü: 24 saat veya daha uzun süre kalp ritmini kaydederek atakları yakalar.
- Kan Testleri: Tiroid fonksiyonları ve elektrolit düzeyleri kontrol edilir.
- Stres Testi: Kalbin egzersizle nasıl çalıştığına bakılır.
Atriyal Fibrilasyon Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi planı kişiye özel yapılır. Amaç kalp ritmini düzeltmek, pıhtı oluşumunu engellemek ve yaşam kalitesini artırmaktır.
- Ritim Kontrolü: Elektriksel kardiyoversiyon veya ilaçlarla kalp ritmi normale döndürülür.
- Hız Kontrolü: Kalp atım hızını düzenleyen ilaçlar verilir.
- Kan Sulandırıcılar: Pıhtı oluşumunu engelleyerek inme riskini azaltır.
- Kateter Ablasyon: Anormal elektriksel odaklar tespit edilip yakılır.
- Yaşam Tarzı Düzenlemeleri: Alkol, sigara, kafein ve stresi azaltmak tedavinin parçasıdır.
Atriyal Fibrilasyon Nasıl Önlenir?
Bazı risk faktörleri önlenebilir ve bu, AF gelişme olasılığını düşürür.
- Tansiyonu ve şekeri kontrol altında tutmak
- Sağlıklı beslenmek ve düzenli egzersiz yapmak
- Sigara ve alkolü bırakmak
- Stresle başa çıkmayı öğrenmek
- Uyku apnesi gibi durumları tedavi ettirmek
- Düzenli kalp kontrolleriyle erken değişimleri yakalamak
