Acil Ameliyat
Acil Ameliyat

Anafilaksi Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Acil Tedavi Yöntemleri

Anafilaksi nedir? Hayati risk taşıyan alerjik şok durumu olan anafilaksinin belirtileri, nedenleri ve acil tedavi protokolü hakkında detaylı bilgi alın.

Anafilaksi

Anafilaksi Nedir?

Anafilaksi, bağışıklık sisteminin aşırı ve ani tepkisiyle gelişen, hayati tehlike yaratabilen şiddetli alerjik reaksiyondur. Genellikle dakikalar içinde başlar ve acil müdahale edilmezse ölümcül olabilir. Tüm vücut sistemlerini etkileyebilir; özellikle solunum ve dolaşım sistemi üzerinde yıkıcı etkilere sahiptir.

Anafilaksi Neden Olur?

Anafilaksiyi tetikleyen başlıca alerjenler şunlardır;

  • Besinler: Fıstık, süt, yumurta, kabuklu deniz ürünleri
  • İlaçlar: Penisilin ve diğer antibiyotikler, ağrı kesiciler
  • Böcek Sokmaları: Arı, eşek arısı gibi sokmalar
  • Lateks: Tıbbi eldiven, balon vb. ürünler
  • Egzersiz: Nadir de olsa bazı bireylerde egzersiz sonrası ortaya çıkar

Risk Faktörleri:

  • Daha önce anafilaksi geçirmiş olmak
  • Alerjik hastalık öyküsü (astım, egzama, alerjik rinit)
  • Bazı kalıtsal bağışıklık sistemi yatkınlıkları

Anafilaksi Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler genellikle hızlı ve şiddetlidir;

  • Ağız, dudak, dil veya boğazda şişme
  • Nefes darlığı, hırıltılı solunum
  • Hızlı nabız, tansiyon düşüklüğü
  • Ciltte kızarıklık, kurdeşen (ürtiker), kaşıntı
  • Bulantı, kusma, ishal
  • Baş dönmesi, bayılma
  • Gözlerde sulanma, burun akıntısı
  • Şuur kaybı (şiddetli durumlarda)

Not: Dakikalar içinde boğazın kapanmasına ve kalp durmasına yol açabilir.

Anafilaksi Nasıl Teşhis Edilir?

Amok tanısı, diğer psikiyatrik hastalıklardan ayırt edilerek konur;

  • Klinik Gözlem: Tanı genellikle belirtilerin ani başlaması ve alerjenle temas öyküsüyle konur.
  • Kan Testleri: Triptoz seviyeleri akut dönemde yükselebilir.
  • Alerji Testleri (atak geçtikten sonra):Prick test, Spesifik IgE testleri, Provokasyon testleri (gerekirse)
Anafilaksi Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi acildir ve gecikme öldürebilir;

  • Adrenalin (Epinefrin):
    • İlk ve en hayati ilaçtır.
    • Uyluk kasına kas içi enjeksiyon şeklinde uygulanır.
    • Epinefrin oto-enjektörü (EpiPen) kullanan bireyler hemen uygulamalıdır.
  • Oksijen Desteği: Solunum sıkıntısı varsa.
  • Antihistaminikler ve Kortikosteroidler: Ana tedaviye destek amaçlı verilir.
  • Sıvı Desteği ve Gerekirse İleri Yaşam Desteği: Damar yolu açılır, şok tedavisi uygulanır.
  • Hastane Takibi: Tedaviden sonra 4–24 saat gözlem gerekebilir, çünkü ikinci atak (bifazik anafilaksi) gelişebilir.
Anafilaksi Nasıl Önlenir?
  • Alerjenlerden kesinlikle uzak durulmalıdır.
  • Epinefrin oto-enjektörü her zaman taşınmalıdır.
  • Yakın çevre (aile, öğretmen, iş arkadaşları) nasıl müdahale edeceğini bilmelidir.
  • Alerji uzmanına başvurulmalı ve detaylı testler yapılmalıdır.
  • Bileklik veya kimlik kartı taşınması önerilir (“Alerjim var” ifadesiyle).
WhatsApp Telefon