Tip 1 Diyabet Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Tip 1 Diyabet Nedir?

Tip 1 diyabet, pankreasta insülin üreten beta hücrelerinin bağışıklık sistemi tarafından yok edilmesi sonucu ortaya çıkan, ömür boyu süren kronik bir hastalıktır. Vücut insülin üretemediği için glikoz (şeker) hücrelere giremez ve kandaki şeker seviyesi tehlikeli derecede yükselir. Genellikle çocukluk veya genç erişkinlik döneminde başlar, ancak her yaşta görülebilir.

Tip 1 Diyabet Neden Olur?

Tip 1 diyabetin nedeni tam olarak bilinmese de genetik ve çevresel faktörlerin birleşimiyle ortaya çıkar;

• Genetik Yatkınlık: Ailede diyabet öyküsü bulunması
• Otoimmün Reaksiyon: Bağışıklık sisteminin pankreas hücrelerine saldırması
• Viral Enfeksiyonlar: Kabakulak, kızamıkçık veya enterovirüs gibi enfeksiyonlar
• Çevresel Faktörler: Toksinlere veya kimyasallara maruz kalma
• D Vitamini Eksikliği: Otoimmün yanıt riskini artırabilir

Tip 1 Diyabet Belirtileri Nelerdir?

Hastalık genellikle aniden ortaya çıkar ve belirtiler hızla ilerler;

• Aşırı susama (polidipsi)
• Sık idrara çıkma (poliüri)
• Aşırı yorgunluk ve halsizlik
• Ani kilo kaybı
• Bulanık görme
• Ciltte kuruluk veya kaşıntı
• Yaraların geç iyileşmesi
• Şiddetli vakalarda diyabetik ketoasidoz (nefeste aseton kokusu, bulantı, bilinç bulanıklığı)

Tip 1 Diyabet Nasıl Teşhis Edilir?

Tanı, kan şekeri ve otoimmün belirteç testleriyle konur;

• Açlık Kan Şekeri Testi: 126 mg/dL ve üzeri değer diyabeti gösterir.
• HbA1c Testi: Son 3 aylık ortalama kan şekeri seviyesini ölçer.
• C-peptid Testi: Pankreasın insülin üretim düzeyi değerlendirilir.
• Otoantikor Testleri: Pankreasa karşı gelişen bağışıklık yanıtını saptar.
• İdrar Testi: Ketoasidoz veya glikoz varlığı araştırılır.

Tip 1 Diyabet Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi, yaşam boyu insülin tedavisi ve dikkatli yaşam yönetimi gerektirir;

• İnsülin Tedavisi: Günlük enjeksiyonlar veya insülin pompası ile uygulanır.
• Kan Şekeri Takibi: Düzenli ölçümlerle dengede tutulur.
• Sağlıklı Beslenme: Karbonhidrat sayımı ve dengeli öğün planı yapılır.
• Düzenli Egzersiz: Kan şekeri dengesini destekler.
• Eğitim ve Psikolojik Destek: Diyabetle yaşam konusunda farkındalık kazandırır.
• Sürekli Glikoz İzleme (CGM): Kan şekeri dalgalanmalarını gerçek zamanlı takip eder.

Tip 1 Diyabet Nasıl Önlenir?

Kesin olarak önlenemez, ancak risk azaltılabilir;

• Bebeklik döneminde sağlıklı beslenme alışkanlıkları oluşturmak
• Otoimmün hastalık riski olan bireylerde düzenli kontrol
• Viral enfeksiyonlardan korunmak
• Stres yönetimi ve sağlıklı yaşam tarzı benimsemek