İnsülin Direnci Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

İnsülin Direnci Nedir?

İnsülin direnci, vücudun ürettiği insülin hormonuna karşı duyarlılığının azalması ve insülinin etkisini yeterince gösterememesi durumudur. İnsülin, pankreastan salgılanan ve kan şekerini hücrelere enerji olarak taşıyan bir hormondur. İnsülin direnci geliştiğinde hücreler glikozu yeterince alamaz, pankreas daha fazla insülin üretir ve bu durum uzun vadede prediyabet ve tip 2 diyabet riskini artırır. Erken dönemde fark edilip önlem alınmazsa ciddi metabolik sorunlara yol açabilir.

İnsülin Direnci Neden Olur?

İnsülin direncinin oluşmasında genetik ve çevresel faktörler rol oynar;

• Fazla Kilo ve Obezite: Özellikle karın bölgesinde yağlanma
• Fiziksel Hareketsizlik: Düzenli egzersiz yapmamak
• Yüksek şeker ve rafine karbonhidrat tüketimi
• Genetik Yatkınlık: Ailede diyabet öyküsü bulunması
• Hormon Bozuklukları: Polikistik over sendromu (PCOS) vb.
• Uyku düzensizlikleri ve stres
• İleri yaş

İnsülin Direnci Belirtileri Nelerdir?

Erken dönemde belirti vermeyebilir, ancak zamanla şu belirtiler görülebilir;

• Sürekli yorgunluk ve halsizlik
• Tatlı veya karbonhidrat isteğinde artış
• Kilo vermede zorlanma
• Konsantrasyon güçlüğü
• Karın bölgesinde yağlanma
• Ciltte koyu renkli lekeler (özellikle boyun, koltuk altı)
• Açlık atakları ve çabuk acıkma

İnsülin Direnci Nasıl Teşhis Edilir?

Teşhis, kan tahlilleri ile konur;

• Açlık kan şekeri ölçümü
• Açlık insülin düzeyi
• HOMA-IR hesaplaması: İnsülin direncini gösteren en yaygın yöntem
• Oral glikoz tolerans testi (OGTT) — bazı durumlarda tercih edilir
• Kan lipid profili: Kolesterol ve trigliserit düzeylerinin değerlendirilmesi

İnsülin Direnci Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavinin temelinde yaşam tarzı değişiklikleri yer alır;

• Dengeli Beslenme: Rafine şeker ve unlu gıdalardan uzak durmak, lifli besinler tüketmek
• Düzenli Egzersiz: Haftada en az 150 dakika orta düzeyde aktivite
• Kilo Kontrolü: Fazla kiloların verilmesi
• Uyku Düzeni: Günde 7–9 saat kaliteli uyku
• Stres Yönetimi: Meditasyon, nefes egzersizleri
• Gerekirse İlaç Tedavisi: Metformin gibi insülin duyarlılığını artıran ilaçlar (doktor önerisiyle)

İnsülin Direnci Nasıl Önlenir?

Önleyici yaklaşımlar hem insülin direnci hem de diyabet riskini azaltır;

• Sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinmek
• Düzenli fiziksel aktivite yapmak
• İdeal kiloyu korumak
• Stres seviyesini düşük tutmak
• Düzenli sağlık kontrolleri yaptırmak