Çocuk Felci (Polio) Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Aşı ile Korunma Yolları

Çocuk Felci (Polio) Nedir?

Çocuk felci, poliovirüs kaynaklı bulaşıcı bir sinir sistemi hastalığıdır. Özellikle 5 yaş altı çocukları etkiler. Enfeksiyon, beyin ve omurilikteki motor sinir hücrelerine zarar vererek kalıcı kas zayıflığına ve hatta felce yol açabilir. Çoğu vaka hafif atlatılsa da az sayıda hastada geri dönüşü olmayan felç gelişebilir.

Çocuk Felci Neden Olur?

• Nedeni: Poliovirüs (tip 1, 2 ve 3 varyantları)
• Bulaşma yolları: Ağız yoluyla (enfekte dışkı ile temas) veya nadiren solunum yoluyla
• Kuluçka süresi: 3–21 gün

Hastalık en çok kötü hijyen koşullarında yayılır

Çocuk Felci Belirtileri Nelerdir?

Çoğu kişide belirti vermez ama semptom gelişirse tablo şöyle olabilir;

• Hafif ateş
• Halsizlik
• Boğaz ağrısı
• Mide bulantısı
• Ense sertliği
• Kas ağrıları
• Kas güçsüzlüğü
• Bacaklarda felç (tek taraflı ya da iki taraflı)
• Refleks kaybı
• Solunum kaslarının etkilenmesi (nadiren ölümcül olabilir)

Çocuk Felci Nasıl Teşhis Edilir?

Tanı koymak için hem klinik değerlendirme hem de laboratuvar testleri yapılır.

• Fizik Muayene: Kas gücü, refleksler, hareket kabiliyeti kontrol edilir
• Boğaz, dışkı ve BOS örneklerinden virüs izolasyonu
• PCR Testleri: Poliovirüs varlığı tespit edilir
• Manyetik Rezonans (MR): Omurilik ve beyin sapı değerlendirilir

Çocuk Felci Nasıl Tedavi Edilir?

Hastalığın net bir ilacı yoktur, tedavi destekleyici şekilde ilerler.

• Yatak istirahati
• Kas gevşeticiler ve ağrı kesiciler
• Fizik Tedavi: Felç gelişen hastalarda kas gücünü korumak için
• Solunum Desteği: Solunum kasları etkilenmişse ventilatör desteği
• Psikososyal Destek: Felç sonrası yaşam kalitesi için önemli
• Uzun vadede ortopedik müdahaleler ve cihaz desteği gerekebilir

Çocuk Felci Nasıl Önlenir?

Tek kelimeyle: Aşı.
Çocuk felci, modern aşılamayla neredeyse tamamen kontrol altına alınmıştır.

• OPV (Oral Polio Aşısı): Ağız yoluyla verilir, bağışıklık sistemini uyarır
• IPV (İnaktive Polio Aşısı): Enjeksiyonla verilir, bağışıklığı güçlendirir
• Aşılama Takvimi: Bebeklikten itibaren birden fazla doz yapılır
• Hijyen kurallarına uyum (özellikle salgın bölgelerinde)
• Toplum bağışıklığı yüksek olursa yayılım durur

Çocuk Felci Günümüzde Hâlâ Var mı?

• Dünya genelinde %99 oranında azaltılmıştır
• Ancak Afganistan ve Pakistan gibi bazı bölgelerde hâlâ aktif vakalar görülebilir
• Seyahat edenler için bazı ülkelere girişte polio aşısı zorunludur
• DSÖ’nün Hedefi: Dünya çapında kalıcı eradikasyon