Acil Ameliyat
Acil Ameliyat

Böbrek Taşları Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Seçenekleri

Böbrek taşı nedir? Ani başlayan yan ağrısı, idrarda kan ve diğer belirtilerle kendini gösteren böbrek taşlarının nedenleri, tanı ve tedavi yöntemleri burada.

Böbrek Taşları

Böbrek Taşları Nedir?

Böbrek taşları, idrarda bulunan minerallerin ve tuzların kristalleşerek böbrek içinde birikmesiyle oluşan sert kitlelerdir. Boyutları milimetrik kum tanesinden ceviz büyüklüğüne kadar çıkabilir. Taş idrar kanalına düşerse dayanılmaz ağrılara yol açar. En sık görülen taş türü kalsiyum oksalat taşlarıdır.

Böbrek Taşları Neden Olur?

Taş oluşumu birden fazla faktörün bir araya gelmesiyle gelişir. En yaygın nedenler;

  • Yetersiz su tüketimi (idrarda kristal birikimi artar)
  • Aşırı tuz ve protein içeren diyet
  • Ailede böbrek taşı öyküsü
  • Metabolik bozukluklar (hiperkalsiüri, sistinüri vs.)
  • İdrar yolu enfeksiyonları
  • Gut hastalığı (ürik asit taşlarını tetikler)
  • Bazı ilaçlar ve takviyeler (C vitamini, kalsiyum vb.)
  • Hareketsiz yaşam tarzı
  • Aşırı terleme ve sıvı kaybı

Böbrek Taşları Belirtileri Nelerdir?

Taş sabit duruyorsa belirti vermeyebilir. Ancak hareket ederse tablo değişir.

  • Ani başlayan ve dalgalar halinde gelen bel/yan ağrısı
  • Alt karın, kasık veya genital bölgeye yayılan ağrı
  • İdrarda kan (pembe veya kırmızı renk)
  • Sık idrara çıkma hissi
  • İdrar yaparken yanma
  • Bulantı ve kusma
  • İdrar akımında azalma veya kesilme
  • Ateş (enfeksiyon gelişmişse)
  • Soğuk terleme, huzursuzluk

Böbrek Taşları Nasıl Teşhis Edilir?

Ağrı tipikse tanı hızlı konur, ama taşın yeri ve büyüklüğü belirlenmelidir.

  • Fizik Muayene: Belde hassasiyet, ağrının yayılımı değerlendirilir
  • İdrar Tahlili: Kan, enfeksiyon veya kristal varlığı araştırılır
  • BT (Bilgisayarlı Tomografi): Taşın yerini ve boyutunu net gösterir (altın standart)
  • Ultrason: Gebelerde ve çocuklarda tercih edilir
  • Röntgen (Direkt Üriner Sistem Grafisi): Radyopak taşları gösterir
  • Kan Testleri: Böbrek fonksiyonu, enfeksiyon bulguları, mineral düzeyleri
Böbrek Taşları Nasıl Tedavi Edilir?

Taşın boyutu, konumu ve belirtilere göre farklı yöntemler tercih edilir.

  • Bol sıvı tüketimi: Küçük taşların kendiliğinden düşmesini kolaylaştırır
  • Ağrı kesici ilaçlar: Şiddetli ağrının kontrolü için şart
  • Alfa bloker ilaçlar: İdrar kanalını gevşeterek taşın düşmesine yardım eder
  • ESWL (Taş kırma): 2 cm altındaki taşlarda ses dalgalarıyla kırma işlemi
  • URS (Üreteroskopi): İdrar kanalındaki taşlar endoskopik yöntemle çıkarılır
  • PNL (Perkütan Nefrolitotomi): Büyük taşlar için cerrahi girişim
  • Cerrahi müdahale: Çok büyük veya komplike taşlarda uygulanır
  • Antibiyotik tedavisi: Enfeksiyon eşlik ediyorsa verilir
Böbrek Taşları Nasıl Önlenir?

Taş geçmişi olan biri için önlem almak çok daha önemlidir. İşte temel prensipler;

  • Günde en az 2-2.5 litre su iç
  • Tuz ve hayvansal protein tüketimini azalt
  • Oksalat içeriği yüksek gıdalara (ıspanak, çikolata, çay) dikkat et
  • Düzenli egzersiz yap, hareketsiz kalma
  • İdrarı uzun süre tutma
  • İdrarda asit-baz dengesini düzenlemek için gerekirse özel diyet
  • Taş analizine göre kişisel beslenme önerisi al
  • Doktor kontrolünde kalsiyum ve D vitamini kullan
WhatsApp Telefon