Vaskülit Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Vaskülit Nedir?

Vaskülit, kan damarlarının iltihaplanmasıyla ortaya çıkan bir hastalık grubudur; iltihap, damar duvarlarının zayıflamasına, daralmasına veya tıkanmasına neden olur. Bu durum organlara giden kan akışını bozarak dokularda hasara yol açabilir. Vaskülit, vücudun bağışıklık sisteminin yanlışlıkla damarları hedef alması sonucu gelişir ve her yaşta görülebilir.

Vaskülit Neden Olur?

Vaskülitin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik ve bağışıklık sistemiyle ilgili faktörler rol oynar;

• Bağışıklık Sistemi Bozuklukları: Otoimmün hastalıkların etkisiyle damar iltihabı gelişebilir.
• Enfeksiyonlar: Hepatit B, Hepatit C ve HIV gibi enfeksiyonlar tetikleyici olabilir.
• İlaç Reaksiyonları: Bazı antibiyotik ve tansiyon ilaçları vasküliti başlatabilir.
• Kanserler: Özellikle hematolojik kanserler vaskülitle ilişkilidir.
• Genetik Yatkınlık: Ailede benzer bağışıklık sorunları olan bireylerde risk artar.

Vaskülit Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler tutulan damarların büyüklüğüne ve etkilenen organa göre değişir;

• Ateş, halsizlik ve kilo kaybı
• Kas ve eklem ağrıları
• Ciltte morarma veya döküntüler
• Sinirlerde uyuşma veya karıncalanma
• Böbreklerde iltihap ve idrarda kan
• Akciğerlerde nefes darlığı veya öksürük

Vaskülit Nasıl Teşhis Edilir?

Teşhis, klinik değerlendirme ve laboratuvar testlerinin birlikte incelenmesiyle yapılır;

• Kan Testleri: İltihap belirteçleri (CRP, ESR) ve otoantikorlar kontrol edilir.
• İdrar Testi: Böbrek tutulumunu belirlemek için yapılır.
• Biyopsi: Etkilenen dokudan örnek alınarak damar iltihabı doğrulanır.
• Görüntüleme Yöntemleri: MR, BT veya anjiyografi ile damar yapısı incelenir.

Vaskülit Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi, hastalığın tipi ve ciddiyetine göre belirlenir;

• Kortikosteroidler: İltihabı azaltmak için temel ilaçlardır.
• Bağışıklık Baskılayıcı İlaçlar: Siklofosfamid veya metotreksat gibi ilaçlar kullanılır.
• Biyolojik Tedaviler: Bağışıklık sistemini hedef alan modern ilaçlardır.
• Enfeksiyon Kontrolü: Enfeksiyon kaynaklı vakalarda antibiyotik tedavisi uygulanır.
• Destek Tedavileri: Böbrek veya akciğer hasarını önlemeye yönelik yaklaşımlar kullanılır.

Vaskülit Nasıl Önlenir?

Vaskülit tamamen önlenemese de bazı önlemler hastalığın kontrolüne yardımcı olabilir;

• Düzenli doktor kontrolü yaptırmak
• Bağışıklığı zayıflatacak faktörlerden kaçınmak
• Enfeksiyon riskine karşı hijyen kurallarına dikkat etmek
• Sağlıklı ve dengeli beslenmek
• Sigara ve alkol tüketiminden uzak durmak