Hipofiz Tümörleri Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Seçenekleri

Hipofiz Tümörleri Nedir?

Hipofiz tümörleri, beynin alt kısmında yer alan ve hormon üretiminden sorumlu olan hipofiz bezinde gelişen iyi huylu veya nadiren kötü huylu kitlelerdir. Çoğu hipofiz tümörü benign (kanser olmayan) yapıda olup yavaş büyür. Ancak ürettikleri hormonlar veya baskı yaptıkları beyin dokusu nedeniyle ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Hipofiz tümörleri hormon fazlalığına, hormon eksikliğine veya görme problemlerine neden olabilir.

Hipofiz Tümörleri Neden Olur?

Hipofiz tümörlerinin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir.

• Genetik Sendromlar: Özellikle Multipl Endokrin Neoplazi Tip 1 (MEN1) gibi kalıtsal hastalıklar.
• DNA Mutasyonları: Hücre büyüme ve bölünmesini kontrol eden genlerdeki değişiklikler.
• Hormonal Dengesizlikler: Uzun süreli hormonal uyarının hücre büyümesini tetiklemesi.
• Çevresel Faktörler: Radyasyon maruziyeti gibi risk unsurları.

Hipofiz Tümörlerinin Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler tümörün boyutuna, yerleşimine ve hormon üretip üretmediğine göre değişir.

• Görme kaybı veya çift görme
• Baş ağrısı
• Adet düzensizlikleri veya regl olmama
• Süt gelmesi (galaktore)
• İştah değişiklikleri ve kilo artışı
• Cinsel istekte azalma
• Yorgunluk ve halsizlik
• Ellerde, ayaklarda büyüme (akromegali)
• Tiroid, böbrek üstü veya üreme organlarının işlev bozuklukları

Hipofiz Tümörleri Nasıl Teşhis Edilir?

Tanı, hem hormonal değerlendirme hem de görüntüleme yöntemleri ile konur.

• Hormon Testleri: Prolaktin, büyüme hormonu, ACTH, TSH gibi hormon seviyelerinin ölçümü.
• Görme Alanı Testi: Tümörün optik sinire baskısını değerlendirmek için.
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Tümörün boyutunu ve yerleşimini belirlemek için en önemli yöntem.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Bazı durumlarda ek görüntüleme olarak kullanılabilir.

Hipofiz Tümörleri Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi yöntemi tümörün türüne, boyutuna ve hormon aktivitesine göre belirlenir.

• İlaç Tedavisi: Özellikle prolaktin üreten tümörlerde dopamin agonistleri (kabergolin, bromokriptin) kullanılır.
• Cerrahi Müdahale: Burun yoluyla yapılan endoskopik transsfenoidal cerrahi en yaygın yöntemdir.
• Radyoterapi: Cerrahi sonrası kalan tümör dokusunu küçültmek veya durdurmak için.
• Hormon Replasman Tedavisi: Hormon eksikliğinin giderilmesi için gerekli olabilir.

Hipofiz Tümörleri Nasıl Önlenir?

Hipofiz tümörlerinin çoğu önlenebilir değildir, ancak erken tanı yaşam kalitesini korumada büyük önem taşır.

• Aile öyküsü olanların düzenli kontroller yaptırması
• Hormonal değişikliklerde gecikmeden doktora başvurmak
• Görme alanında daralma veya ani baş ağrılarında acil değerlendirme yaptırmak
• Düzenli beyin ve hormon taramalarının yapılması (risk grubundakilerde)